Ewentualny związek z celem leczniczym wyklucza zwolnienie usługi medycznej z opodatkowania VAT

Na rynku usług medycznych oferowanych jest wiele świadczeń medycznych, która chociaż wydają się służyć leczeniu to jednak nie robią tego bezpośrednio. Chodzi o takie świadczenia medyczne, które są wykonywane w celu zachowania lub ratowania zdrowia ale bezpośrednio takiego działania nie mają. O takich usługach leczniczych mówi się, że mają one pośredni związek z celem leczniczym.

Table of Contents

Usługi medyczne a podatek VAT

Ustawodawca zwalnia z opodatkowania podatkiem VAT usługi medyczne. Takie zwolnienie jest zgodne z przepisami wspólnotowymi. Ale to zwolnienie ma zastosowanie po spełnieniu kilku warunków. Więcej o ogólnych warunkach zwolnienie z podatku VAT udzielania świadczeń zdrowotnych pisaliśmy tutaj. Jednym z tych warunków jest to, że świadczenie medyczne musi realizować cel terapeutyczny. Czyli świadczenie medyczne ma prowadzić do zachowania, poprawy zdrowia lub ma ratować zdrowie. Problem polega na tym, że wśród świadczeń zdrowotnych istnieją takie które bezpośrednie takiego celu terapeutycznego nie realizują. Tak jest rzeczywiście, mimo że intuicyjne pierwsza myśl jest taka że każde świadczenie zdrowotne z samej jego definicji ma na celu ratowania czy zachowanie zdrowia itp.

Czy świadczenie medyczne może nie realizować celu terapeutycznego ?

Jaki jest przykład takich świadczeń medycznych?

Konkretnym świadczeniem medycznym, które bezpośrednie nie prowadzi do ratowania, zachowania zdrowia itp. jest świadczenie opieki zdrowotnej jakim zajął się TSUE w sprawie C-86/09 (wyrok z dnia 10 czerwca 2010 r.).

W niezbędnym skrócie przedstawiamy stan faktyczny aby lepiej zrozumieć problem. Spółka brytyjska wykonywała usługi medyczne. Te usługi polegały na tym, że wysyłała ona zestawy do pobierania krwi pępowinowej noworodków (sama krew była pobiera przez lekarzy odbierających poród w trakcie porodu, co istotne ten lekarz za pobrania krwi pobierał wyłącznie wynagrodzenie od rodziców i nie była związany żadnym stosunkiem prawnym ze podatnikiem, którego dotyczyła sprawa). Następnie krew była wysłana do laboratorium gdzie była badana i gdzie pobierano z tej krwi komórki macierzyste. Te czynności wykonywały osoby wykonujące zawód medyczny tzn. wpisana do odpowiedniego rejestru. Po wykonaniu tych badań i pobraniu komórek macierzystych nadających się do wykorzystania leczniczego. Komórki zostają zamrożone i są przechowywane i wydawane rodziców gdy się o to zwrócą.

Czyli te komórki macierzyste mogłyby potencjalnie zostać wykorzystane w przyszłości w leczeniu jeżeli zaszła by taka konieczność i możliwość. Istota problemy, pod względem tego czy takie usługi korzystają jako świadczenia medyczne ze zwolnienie od podatku VAT, polega na tym, że te usługi medyczne same w sobie nie prowadzą do ratowania, zachowania zdrowia, ale dopiero przyszłości i ewentualnie zachowane przez wykonania tych czynności medycznych komórki macierzyste będą mogły zostać użyte w celu wykonania świadczenia medycznego spełniającego warunek terapeutyczności.

Przechowywanie komórek macierzystych jak profilaktyczna opieka zdrowotna

Podmiot świadczący ww. opisane usługi medyczne utrzymywał, że są świadczy on złożone ale jednorodne świadczenie medyczne polegające na świadczeniu profilaktycznej opieki medycznej, które powinno korzystać ze zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT. Oprócz tego twierdził, że te usługi gdyby nie uznać ich za jednorodne złożone świadczenie, to każda z tych usług polegająca na pobieraniu, badaniu, analizie, przetwarzaniu i zamrażaniu oraz usługa polegająca na udostępnieniu komórek macierzystych jest czynnością zwolnioną od podatku VAT.

Czy taka usługa medyczne jest rzeczywiście zwolniona z podatku VAT?

Oczywiście pierwsze odczucie jest jasne : powiemy, że jak najbardziej taka procedura medyczne jest zasadna pod względem przyczynienie się do ratowania czy zachowania zdrowia i powinna korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Ale tak nie jest.

Dlaczego świadczenie medyczne musi leczyć aby nie podlegało opodatkowaniem VAT-em?

TSUE udzielając odpowiedzi na zadane mu pytanie odwołał się do wymogu spełnienia przez świadczenie medyczne warunku bezpośredniego związku świadczenia zdrowotnego z warunkiem terapeutyczności. Hipotetyczne wykorzystanie w przyszłości komórek macierzystych do leczenia nie jest wystarczające do uznania, że w momencie kiedy te komórki są pobierane, magazynowane itp. i w momencie kiedy za te usługi świadczeniodawca pobiera opłaty są one zwolnione z opodatkowania podatkiem od wartości dodanej.

Świadczenia medyczne wykonywane w takim sposób, że ich związek z ratowaniem lub zachowaniem zdrowia itp. jest tylko ewentualny nie mogą być uznana za świadczenia medyczne w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. c) zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT.

Trybunał przypomniał, że aby świadczenie opieki medycznej korzystało ze zwolnienia z opodatkowani podatkiem VAT musi być wykonywane w celu terapeutycznym. Nie oznacza to jednak, że sam cel terapeutyczny należy rozumieć ściśle i nadawać mu wąskie znaczenie. Dlatego też takie świadczenie opieki medycznej jak świadczenia medyczne wykonywane w celu utrzymania lub przywrócenia dobrego stanu zdrowia korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT.

Odpowiadając na zadane mu pytanie TSUE uznał, że powyżej opisane czynności bez względu na to czy rozpatruje się je jako ciąg czynności składających się na jednorodne świadczenie czy oddzielne świadczenia nie wydają się mieć bezpośredniego i rzeczywistego związku z diagnozą i opieka oraz leczeniem chorób lub zaburzeń zdrowia.

Trybunał zaznaczył przy tym, że badanie krwi w celu wykrycie ewentualnej choroby może być uznane za wykonywanie świadczenia medycznego w celu leczniczym jednak w tej konkretnej sprawie nie wynikało aby taki był właśnie cel świadczenia usługi. W sprawie wynikało zaś że rzeczywistym celem całej usługi jest zapewnienie, że w przyszłości komórki macierzyste będą mogły być wykorzystane w przyszłości w ewentualnym leczeniu. Istotne jest to, że pobranie krwi, jej zbadanie i przechowywanie komórek macierzystych samo w sobie nie ma na celu zachowaniu dobrego stanu zdrowia albo jego poprawie. Te czynności nie wykrywają chorób, nie zapobiegają chorobom, nie zapobiegają pogorszeniu stanu zdrowia, nie wykrywają chorób. W konsekwencji więc te czynności bez względu na to czy uzna je się za jednorodne świadczenie czy też ciąg czynności nie są objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT. Trybunał zastrzegł, że gdyby pobieranie krwi i jej badania służyło postawieniu diagnozy stanu zdrowia to należałoby uznać, ze jest to czynność z zakresu usług medycznych podlegających zwolnieniu z opodatkowanie podatkiem VAT.